نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سید رسول موسوی حاجی

استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

   از دوره ی ساسانی تاکنون 33 نقش برجسته در مناطق مختلف ایران: سلماس، شهر ری، تاق بستان، برم دلک، بیشاپور، تنگ قندیل، سرمشهد، فیروزآباد، گویوم، دارابگرد، نقش بهرام، نقش رجب و نقش رستم و نیز یک نقش برجسته در شمال افغانستان، در محلی موسوم به «رگ ­بی­بی» واقع در ده کیلومتری جنوب شهر پل خُمری (Khomri) شناسایی شده و از سوی کاشفان و محققان داخلی و خارجی به طرق گوناگون مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته­اند.
  نقش برجسته ی مورد بحث در این نوشتار که در 23 کیلومتری غرب شهرستان کازرون و بر سینه­ی صخره­ی سمت راست تنگ چوگان بیشاپور حجاری شده است، یکی از پر بحث­ترین و جنجالی­ترین نقش برجسته­های ساسانی است که متأسفانه علی­رغم مطالعات و تحقیقاتی که تاکنون در مورد آن انجام گرفته، تعلق و هویت واقعی آن هنوز به طور دقیق روشن نشده و محتوای تاریخی آن نیز هم­چنان در پرده­ای از ابهام باقی مانده است.
    در این مقاله، ضمن آوردن نظرات محققان مختلف پیرامون شخصیت اصلی و محتوای تاریخی نقش برجسته ی مذکور و نقد و بررسی هر یک از آن نظرات، سعی    می شود تا با استناد به شواهد باستان شناختی و قراین تاریخی ثابت شود که نقش برجسته مورد بحث متعلق و مربوط به دوران بهرام دوم (293 - 276 م.) پنجمین پادشاه ساسانی است و محتوای تاریخی آن نیز مبین پیروزی بهرام دوم بر هرمزد «شاه سکستان، هند تا کرانه­های دریا» است که به سال 283 میلادی به وقوع پیوسته است.

کلیدواژه‌ها

• ساسانی
• سکانشاه
• نقش برجسته تنگ چوگان
• هند و کرانه¬های دریا

عنوان مقاله [English]

The Victory of Bahram II over the King of Sakestan, India to the Sea Shores based on a Sassanidُ Bas Relief

نویسنده [English]

• - -

-

چکیده [English]

Since Sassanid era there have been 33 bas reliefs in various parts of Iran including, Salmas, Shahr-e Rey, Taq-e Bostan, Barm-e Delak, Bishapur, Tang-e Qandil, Sar Mashhad, Firuz Abad, Guyum, Darabgerd, Naghsh-e Bahram, Naghsh-e Rajab, Naghsh-e Rostam, and another one in the north of Afghanistan at the "Rag-e Bibi", which is located 10km south of Pol-e Khomri city. These have been studied carefully in various ways by both Iranian and foreign scholars.
The bas relief which we have studied in this paper is one of the most sparring matters of the Sassanidُs bas reliefs. Despite the conducted studies on the issue, unfortunately neither its identity is clear nor its historical contents.
In this article we have referred to the various ideas about the original personality of the afore-mentioned bas relief, its historical contents, and have criticized and analyzed each of them. Based on archaeological evidences and historical sources, we have tried to prove that this bas relief belongs to Bahram II (276- 293 A. D), the fifth king of Sassanid dynasty. The historical contents of this bas relief show the victory of Bahram II over Hormozd "the king ofSakestan,Indiato the shore of the Sea" that happened in 283 A. D.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sassanid
• Sakanshah
• Bas relief
• Tang-e Chogan
• India to the shore of the sea