حافظ و غالب

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

چکیده

شعر آسمانی حضرت حافظ، شعری فرازمانی و فرا مکانی است. در واقع نفوذ سخن جادوانه و جاودانه ی این رند عالم سوز را در آثار اغلب غزل سرایانی که بعد از او به عرصه ی ترانه و غزل گام گذارده اند به روشنی می توان دید. وسعت و عمق این تأثیر در شبه قاره، دارای پیشینه ای طولانی است و بیـدل دهلوی، صائب، کلیم، اقـبال لاهوری، نظیری، عـرفی، ناصر علی سرهندی، ریاض خیرآبادی، جگر مراد آبادی، واله داغستانی و... از او تأثیر پذیرفته اند.
این پژوهش برآنست که اثبات کند: 1. شعر همه شاعران سبک هندی در نازک خیالی و مضمون آفرینی به افراط کشیده نشده است. 2. زمینه ی بازگشت به غزل سبک عراقی به ویژه غزل حافظ و سعدی از درون خود سبک هندی فراهم آمده است. همچنان که غالب دهلوی از این دسته از شاعران است. در این مقاله میزان تأثیر پذیری غالب از خواجه ی شیراز در ابعاد مختلفی چون: زبان، اسلوب بیان، واژگان، ترکیب سازی، تصویر آفرینی و زیبایی های بدیعی و بیانی، عروض و آهنگ شعر، طرز تفکّر، اندیشه های حِکْمی، فلسفی، اجتماعی، مضامین و مشرب عرفانی با روش تحلیل مقایسه ای مورد واکاوی و ارزیابی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Hafez and Ğāleb

نویسندگان [English]

  • - - 1
  • - - 1
  • - - 2
1 -
2 -
چکیده [English]

The divine poems of Hafiz is beyond time and place; in fact, the influence of a permanent word of this modest poet can be clearly seen in the works of most sonnet composers after him. The depth and extent of this influence on the subcontinent has long existed. And his influence can be seen in works of great poets including Bidel Dehlavi, Saieb, Kalim, Iqbal Lahoori, Naziri, Orfi, Nasser Ali Sarhendi,RiyadhKheirabadi, Jegar Morodabadi, Valeh Daghestani, etc.
This study aimed to prove that: 1. Not all poets in Hindi style have been stretched to extremes in fantasy themes. 2. The background to return to Iraqi Style, especially to Hafez and Saadi’s sonnets was provided from within Hindi itself. This paper, applying a comparative analysis,  aims at investigating and evaluating the extent that Ğāleb Dehlavi was influenced by Hafez in different dimensions such as: language, expression style, statement, vocabulary, composition, creating pictures, aesthetics of statements and innovation, prosody and poem rhythm, thoughts, wisdom, philosophical and social concepts and finally mystical ideas and origins.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hafez
  • Ğāleb
  • Sonnet
  • Literature
  • Iran
  • India

مراجع

1-     المغنی، عبد(1380) غالب و شعر فارسی، مترجم: محمّد کیومرثی، نامه ی پارسی، شماره اول، صص 170- 164.

2-     باقری، مهری(1371) ملاحظاتی درباره ی جهان بینی ادبی (غالب) ، قند پارسی، شماره 5، صص 66- 61.

3-     جان نثاری، ناصر(1378)اندیشه های عرفانی در شعر غالب دهلوی، کیهان فرهنگی، شماره 151، صص 27- 24.

4-     حافظ شیرازی، شمس الدین محمّد(1369)دیوان، به تصحیح محمّد قزوینی و قاسم غنی، چاپ اول، تهران: انتشارات زوّار.

5-     دهخدا، علی اکبر(1373) لغت نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

6-     دیوان بیگی شیرازی، سیّد احمد(1365) حدیقه الشعرا، چاپ اول، تهران: زرّین.

7-     سحر کاکوروی، منشی احمد حسین(1385)طور معنی، مقدّمه و تصحیح و تعلیق رئیس احمد نعمانی، چاپ اول، دهلی نو: خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران.

8-     شفیعی کدکنی، محمّد رضا(1347)شعر پارسی در آنسوی مرزها، هنر و مردم، شماره 69، صص 29- 24.

9-     شمیسا، سیروس(1375) فرهنگ عروضی، چاپ سوم، تهران: فردوس.

10-  غالب دهلوی، اسد الله بن عبدالله، (1376) دیوان غالب دهلوی، به اهتمام محسن کیانی، چاپ اول، تهران: انتشارات روزنه.

11-  ----------- (1381)سومنات خیال، مقدّمه، تصحیح و تحقیق محمّد حسن حائری، چاپ اول، تهران: انتشارات امیر کبیر.

12-  -----------(1371) میخانه ی آرزو، به کوشش محمد حسن حائری، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.

13-  قاسمی، شریف حسین(15/8/1387) ویژگی های ادب فارسی در عصر غالب، مترجم: پروانی، عبدالرحیم، www.khawaran.com

14-  مؤذّنی، علی محمّد(1381)عوامل مهم نفوذ و گسترش زبان فارسی در شبه قاره، قند پارسی، شماره 17، صص 142- 136.

 

فصلنامه مطالعات شبه قاره

دوره 2، شماره 5
زمستان 1389
صفحه 101-124

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار