نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سحر عبدالهی ¹
• سید رسول موسوی حاجی ²
• اسدالله جودکی عزیزی ³

¹ دانشجوی دکتری رشته باستان‌شناسی ، دانشگاه مازندران

² استاد گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران (نویسنده مسئول)

³ دانش آموخته‌ی رشته باستان شناسی دانشگاه مازندران

چکیده

کوشک­های واقع در آب، یکی از نوآوری‌های معماری منظر به‌شمار می‌روند. این الگو دیرزمانی در شبه قاره هند و ایران در کنار کوشک‌های واقع در میان یا کناری از باغات وجهی ممتاز از معماری در چشم‌اندازها و دستینه‌ها بودند. اگرچه در جغرافیای ایران به‌دلیل محدودیت‌های طبیعی رواج گسترده نیافت، در معماری شبه قاره با تنوع چشمگیری در الگوهای طراحی آبگیر و عمارت مرکزی در گستره‌ای تاریخی و جغرافیایی ساخته و پرداخته شد. علی‌رغم مطالعات گسترده‌ای که در تاریخ معماری شبه‌قاره صورت گرفته این گونه از معماری منظر آنچنانکه بایسته است مورد توجه قرار نگرفته. دو نمونه‌ی شاخص این الگو که از جهت شیوه‌ی طراحی عمارت و آبگیر، نزدیکی قابل توجهی دارند، در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته‌اند؛ یکی کوشک «جال­مَحَل» در «نارنائول» و دیگری «کاخ بایرات/ویراتنگر» در ایالت «راجستان» است. داده‌ها در پژوهش حاضر با مطالعات اسنادی گردآوری شده‌اند و با بهره‌گیری از «رهیافت تاریخی» تفسیر و تحلیل شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهند که این دو عمارت در دوره‌ی اکبرشاه گورکانی (حک: 1014-963 هـ.ق.) ساخته شده‌اند. اگرچه کاخ بایرات توسط حاکمی غیر مسلمان ساخته شد، می‌توان علقه‌های وی را در برگیری از معماری گورکانیان مسلمان، را به‌روشنی در ساخت و پرداخت آن دید. هر دو نمونه در دو اشکوب ساخته شده‌اند. دسترسی به عمارت در یکی به وسیله پلی شانزده‌چشمه و در دیگری به‌وسیله پلکانی دوردیفه صورت می‌گرفته است. چهتری‌های پنج‌گانه‌ی نمای بیرونی بام، از الگویی واحد تبعیت می‌کند. ساختار برونگرای آنها، از الگویی پیروی می‌کند که دیرزمانی در معماری ایرانی و شبه قاره با نام «هشت‌بهشت» رواج داشت.

کلیدواژه‌ها

• معماری منظر
• کوشک واقع در آب
• جال محل
• کاخ بایرات/ ویراتنگر
• هشت‌‌بهشت

عنوان مقاله [English]

A study of the Jalemhal pavilion in Narnaul and the Bayrat / Viratangar Palace in Rajasthan, two examples of the architectural model of water pavilions; A different kind of landscape architecture in the subcontinent

نویسندگان [English]

• sahar abdolahi ¹
• seyyed rasool mosavi haji ²
• asad allah jodaki azizi ³

¹ PhD student in Archeology, University of Mazandaran

² Professor of Archeology, University of Mazandaran (Corresponding Author)

³ Graduate of Archeology, University of Mazandaran

چکیده [English]

Waterfront pavilions are one of the innovations of night-time gardening. In the late Middle Ages and late Islamic period, the tradition of gardening along with watering with a special style was popularized by artists and architects in the subcontinent. It seems that the first examples of this architectural pattern were formed on the continental night during the reign of the Mamluk kings, imitating the landscape architecture of some Hindu temples. The pattern of water pavilions became widespread during the reign of Gurkhani and due to their extensive connection with the Safavid court, this gardening tradition led to the development and continuation of the architectural pattern of the subcontinent culture of each Iran. The present research has tried to use this "historical approach" in this architectural pattern in two blanks that have a symmetrical pattern; One to study, introduce and compare the "Jal Mahal Palace in Narnatul" and the other "Destructive Bayrat Palace in the State of Rajasthan" in the Indian subcontinent. T

کلیدواژه‌ها [English]

• Landscape architecture
• water pavilion
• Jal Mahal pavilion
• Bayrat / Viratangar Palace
• Hashtabhesht